Onderzoek rijgeschiktheid
Wanneer er twijfel bestaat over uw fysieke of mentale geschiktheid – bijvoorbeeld na rijden onder invloed, medische aandoeningen of herhaalde overtredingen – kan u rijongeschikt verklaard worden.
In deze rubriek vindt u hierover meer informatie:

Wat is rijgeschiktheid?
Verval van recht tot sturen wegens lichamelijke of geestelijke ongeschiktheid: Om een motorvoertuig te besturen dient u rijgeschikt te zijn, wat betekent dat u zowel lichamelijk als geestelijk bekwaam en gezond moet zijn waardoor er dus geen functionele stoornissen of aandoeningen bij u aanwezig mogen zijn.
U kan rijongeschikt verklaard worden wegens lichamelijke- en/of geestelijke ongeschiktheid. Een alcohol- en/of drugprobleem vallen onder dergelijke ongeschiktheid, maar u kan evengoed deze maatregel opgelegd krijgen: wanneer u ten gevolge van uw ouderdom onvoldoende veilig kan rijden (bv. wegens verminderde motorische controle, ...), wegens welbepaalde medische problemen (bv. epilepsie), zichtproblemen, gebruik van bepaalde medicatie dewelke een invloed kan hebben op uw rijgedrag, ...
Naast de straffen dewelke de rechtbank zal opleggen naar aanleiding van de begane verkeersovertreding, heeft de rechtbank immers ook steeds de mogelijkheid om uw rijgeschiktheid te onderzoeken, dit in elke stand van het geding en zowel in eerste aanleg als in graad van hoger beroep.
In het geval de rechtbank van oordeel zou zijn dat u niet rijgeschikt bent, zal u rijongeschikt worden verklaard waardoor u voor onbepaalde duur geen motorvoertuig meer zal mogen besturen. Dit verval tot recht van sturen betreft een veiligheidsmaatregel en geen straf.
De rechter onderzoekt de rijgeschiktheid op basis van de feiten en gegevens waar hij over beschikt en bekijkt elke zaak op zich.
Doorgaans wordt rijongeschiktheid bevolen in het geval een bestuurder werd betrapt op het sturen onder invloed van drugs of in het geval een bestuurder (al dan niet meermaals) werd betrapt wegens het sturen in toestand van strafbare alcoholintoxicatie en/of dronkenschap.
Wist u ...
Dat u in zeer veel gevallen een beroep kan doen op uw rechtbijstandverzekering?
Uw rechtsbijstandverzekering zal de advocatenkosten en gerechtskosten ten laste nemen in een dergelijke procedure.
Meer informatie
Voorzorgen - aanbevelingen
Wanneer de politie vaststelt dat u een alcohol- en/of drugsprobleem hebt, kan deze dit vermelden in het proces-verbaal.
Ook herhaaldelijke vaststellingen van rijden onder invloed van alcohol, drugs of rijden in staat van dronkenschap kunnen een aanwijzing opleveren dat u kampt met een alcohol- en/of drugprobleem hetgeen kan leiden tot een rijongeschiktverklaring door de rechtbank.
In het geval u werd betrapt op het sturen onder invloed van alcohol en/of drugs, is het vaak aangewezen om zich voorafgaandelijk aan de zitting van de politierechtbank te laten testen op de aanwezigheid van alcohol (Peth-analyse(s)) en/of drugs (urine, bloedtest of haartest) in het lichaam. Dit teneinde het resultaat daarvan voor te leggen op de zitting van de politierechtbank en aldus aan te tonen dat u niet kampt met een alcohol- en/of drugprobleem en dat u dus rijgeschikt bent.
De rechtbank heeft ook steeds de mogelijkheid om een geneesheer-deskundige aan te stellen met het oog op een onderzoek naar uw rijgeschiktheid. In dat geval zal doorgaans een haartest worden gedaan (naast een urine- en bloedonderzoek).
Onderzoek op uw rijgeschiktheid bevolen door het Openbaar Ministerie (niet door de rechtbank)
Wanneer het Openbaar Ministerie aan de hand van de lezing van het proces-verbaal van de politie vaststelt dat er mogelijk sprake is van een achterliggend alcohol- en/of drugprobleem, zal het Openbaar Ministerie in vele gevallen ook een dokter aanstellen teneinde u te onderzoeken op uw rijgeschiktheid.
De deelname aan het door het Openbaar Ministerie bevolen medisch onderzoek (dit onderzoek werd aldus niet bevolen door een rechtbank) is niet wettelijk verplicht.
Indien u deelnam aan dit onderzoek en deze dokter zou oordelen dat u niet rijgeschikt bent, zal u vervolgens door de politie worden gevraagd om uw rijbewijs over te maken waarna dit wordt neergelegd op de gemeente in afwachting van een uitspraak van de rechtbank over uw rijgeschiktheid.
Men kan in dat geval het rijbewijs echter vervroegd terugkrijgen in het geval men een medisch attest (dat voldoet aan bepaalde wettelijke vereisten) kan voorleggen en waarin wordt geoordeeld dat u rijgeschikt bent.
Duur van het verval en moment waarop rijongeschiktheid ingaat
Het verval van recht tot sturen wegens lichamelijk of geestelijke ongeschiktheid gaat onmiddellijk in op het ogenblik van het vellen van een vonnis door de rechtbank (in geval van behandeling op tegenspraak).
Indien de bestuurder dewelke rijongeschikt werd verklaard niet aanwezig was op het ogenblik van de behandeling van de zaak, gaat het verval van het recht tot sturen in op de dag van de betekening door de gerechtsdeurwaarder van het verval tot sturen aan de bestuurder.
Dit heeft als gevolg dat de bestuurder voor onbepaalde duur geen motorvoertuig meer mag besturen totdat de rechtbank beslist dat deze opnieuw rijgeschikt is.
Wachttermijn: Vonnis tot herziening van de rijongeschiktheid
De bestuurder kan ten vroegste 6 maanden na de datum van het vonnis waarin deze rijongeschikt werd verklaard een verzoek indienen bij het Openbaar Ministerie (van de rechtbank die de rijongeschiktheid uitsprak) om de rijongeschiktheid en het daaraan gekoppelde verval tot recht van sturen te herzien.
Noot: bepaalde rechtspraak is van oordeel dat bovenvermelde termijn van 6 maanden pas ingaat op het ogenblik dat het vonnis waarin de rijongeschiktheid werd uitgesproken in kracht van gewijsde is getreden (dit is het ogenblik waarop de verzets- en/of beroepstermijn is verstreken).
Aantonen van rijgeschiktheid
Alcohol en drugs
Indien u rijongeschikt werd verklaard omwille van een alcoholprobleem dan wel drugprobleem, zal u teneinde opnieuw rijgeschikt te kunnen worden verklaard, moeten aantonen dat u gedurende een periode van minstens zes maanden geen drugs respectievelijk alcohol meer hebt gebruikt (bewijs van volledige onthouding van drugs en/of alcohol).
In geval van een rijongeschiktverklaring omwille van problematisch alcoholgebruik, zal u het bewijs van onthouding van het gebruik van alcohol gedurende minstens zes maanden kunnen leveren ofwel aan de hand van een haartest ofwel aan de hand van meerdere Peth-analyses dewelke elkaar opvolgen.
In geval van een rijongeschiktverklaring omwille van druggebruik, zal u het bewijs van onthouding van het gebruik van drugs gedurende minstens zes maanden kunnen leveren aan de hand van een haartest.
Wat de haartest betreft, wordt uitgegaan van een gemiddelde haargroei van 1 cm per maand. Voor het opsporen van bepaalde stoffen wordt het haar per cm geanalyseerd, om zo het drug- en alcoholgebruik per maand te weerspiegelen. Aldus zal er doorgaans ongeveer 6cm haar dienen te worden afgestaan teneinde een onthouding van minimaal zes maanden aan te tonen. Indien u geen of onvoldoende hoofdhaar zou hebben (bv. omdat u kaal bent), kan men de analyse ook uitvoeren aan de hand van lichaamsharen of nagels.
Andere
In het geval u rijongeschikt werd verklaard wegens andere functionele stoornissen, zal veel afhangen van welke stoornis daartoe aanleiding gaf en of de veruitwendiging van die stoornis, die een negatieve impact had op uw rijgeschiktheid, al dan niet verholpen is.
Verzoek tot herziening werd afgewezen?
Indien uw verzoek tot herziening van de uitgesproken rijongeschiktheid werd afgewezen door de rechtbank, zal u een nieuwe wachttermijn van minstens 6 maanden vanaf de datum van het vonnis (waarin de rijgeschiktverklaring werd afgewezen) in acht dienen te nemen. Ook hier geldt hetzelfde advies als hierboven: volledige onthouding en testen afleggen.